De nefrologie heeft een uniek kwaliteitssysteem. Dit bestaat uit gedegen richtlijnontwikkeling, een vooruitstrevende landelijke registratie met benchmarking (Nefrodata) én ruim 20 jaar structurele visitatie van de (pre)dialysezorg. Nefrovisie en de NFN faciliteren en verbinden deze onderdelen.  Samenwerking met verschillende beroeps- en belangengroepen zorgt voor groot draagvlak, een open cultuur en patiëntenparticipatie in alle onderdelen.  Nefrovisie heeft in samenwerking met de NFN en Santeon de ontwikkeling en unieke sterke kanten van het kwaliteitssysteem beschreven. In het project showcase Nefrologie is een uitgebreide analyse gedaan naar opbrengsten en ontwikkelpunten van dit landelijke dialyse kwaliteitssysteem. De bevindingen zijn gebundeld in een rapport met 18 concrete ontwikkelpunten voor de nefrologie en 8 adviezen voor andere wetenschappelijke verenigingen.  

 Verduurzamen uitkomstgerichte zorg  

In toenemende mate staan patiëntenuitkomsten centraal in het kwaliteitssysteem van de nefrologie. De rol van patiëntuitkomsten in de kwaliteitscycli van andere wetenschappelijke verenigingen is echter vaak nog beperkt. Met de subsidieoproep Verduurzamen Uitkomstgerichte Zorg heeft ZonMw wetenschappelijke verenigingen opgeroepen om goede voorbeelden van het duurzaam gebruik van uitkomsten in de kwaliteitscyclus te laten zien. Met de showcase Nefrologie is hier gehoor aan gegeven.   

 Opbrengsten van 40 jaar kwaliteitsbeleid  

In de afgelopen twee decennia heeft het kwaliteitssysteem aanzienlijke vooruitgang geboekt. Visitaties hebben bewustwording en procesverbetering gestimuleerd, terwijl benchmarkrapporten en registratiedata de lokale Plan-Do-Check-Act-cyclus hebben verrijkt. Vertrouwen binnen de nierzorg om over uitkomsten te spreken is hoog. Deze ontwikkelingen hebben geleid tot opmerkelijke trends in zorguitkomsten: afname van dialyse-instroom, toename van dialyse-overleving, toename van transplantaties en verkorting van dialyseduur voor transplantaties. Hoewel de bijdrage van het kwaliteitssysteem niet formeel vaststaat, is het aannemelijk dat verschillende aspecten hebben bijgedragen aan deze positieve veranderingen.  

 In ontwikkeling  

Ook in de nefrologie is het gebruik van uitkomstinformatie in ontwikkeling. Recent is de set met uitkomstindicatoren voor chronische nierschade vastgesteld. Hierin hebben de vele samenwerkingspartners, waaronder NFN en NVN, tot doel gesteld om ook chronisch nierschade stadium 4 en 5, waaronder conservatieve behandeling, en kwetsbaarheid te registreren. Dit is een grote stap voor de transitie naar eenduidig en duurzaam gebruik van klinische- en patiëntgerapporteerde uitkomsten voor leren & verbeteren en samen beslissen.   

 Santeon verbeterinitiatieven: shuntzorg, restdiurese en lijninfecties  

Ontwikkelingen die buiten het landelijke kwaliteitssysteem plaatsvinden kunnen helpen bij deze transitie. De zeven Santeon ziekenhuizen gebruiken bijvoorbeeld uitkomstinformatie om onderling te leren en verbeteren. Drie voorbeelden van initiatieven voor vergelijking en verbetering van nierzorg zijn opgenomen in het rapport: shuntzorg, restdiurese en lijninfecties. Patiënten gaven bijvoorbeeld aan veel angst te hebben voor misprikken. En voor restdiurese wordt binnenkort in Santeon-verband een eigen behandelstandaard geïmplementeerd. De werkwijze en geleerde lessen van deze voorbeelden staan uitgebreid beschreven. Evenals de bevindingen bij het ophalen van de landelijke uitkomstindicatoren voor chronische nierschade.  

 Keuzehulp en dashboard  

Tevens is door Santeon uitkomstdata gebruikt voor ontwikkeling van de Nierfalen Keuzehulp en het Patiëntendashboard Nierschade. Deze tools versterken het samen beslissen proces en geven patiënten inzicht in hun ziekteproces aan de hand van PROMs en klinische uitkomsten. “We horen van patiënten dat er meer eenheid in voorlichting is tussen verpleegkundigen en welke thema’s er in de spreekkamer besproken worden” aldus nefroloog Willem Jan Bos.   

 Andere showcases: dikkedarmkanker en kniearthrose   

Dit rapport is onderdeel van een reeks van vier projecten. De geleerde lessen en praktische handvatten voor het gebruik van uitkomsten in kwaliteitscycli zijn gebundeld met de showcases dikkedarmkanker (Nederlandse Vereniging voor Heelkunde) en knieartrose (Nederlandse Orthopaedische Vereniging) tot een Toolkit en Handleiding voor andere wetenschappelijke verenigingen.   

  Meer weten?   

Het rapport is te vinden op de website van Nefrovisie. Marc ten Dam en Willem Jan Bos zijn aanspreekpunten voor vragen.