“Kies voor beter” leefstijlbegeleiding na niertransplantatie

Met het uitgangspunt dat een gezonde leefstijl bijdraagt aan het behoud van de transplantatienier is de Nierstichting vanaf 2018 leefstijl verbeter initiatieven in transplantatiecentra gaan stimuleren. In 2019 is er een landelijke werkgroep opgericht waar ook wij als UMC Utrecht (UMCU) aan zijn gaan deelnemen. Een omgevingsanalyse vertelde dat het UMCU al veel aandacht had voor leefstijl, maar dat er geen gestructureerde leefstijlbegeleiding geboden werd. Dit resulteerde in het project “Kies voor beter”, met als doel de niertransplantatiepatiënten van het UMCU leefstijl interventies aan te kunnen bieden die aansluiten bij de individuele behoeften om kwaliteit van leven te kunnen verbeteren.

Middels een enquête over welke behoefte de niertransplantatiepatiënten hadden m.b.t. leefstijlbegeleiding werd duidelijk dat er behoefte was voor begeleiding op alle leefstijlgebieden, en met name bij beweging, medicatie, voeding en gezond gewicht.

Het project ‘Kies voor beter’ heeft meerdere verbeterinterventies ontwikkeld en geïmplementeerd.

• Alle informatie m.b.t. de ontslag(procedure) wordt tijdens de hele opname gefaseerd aan de patiënt aangeboden en besproken.
• De fysiotherapeut komt protocollair tijdens opname in consult voor beweegadvies tijdens opname én voor de eerste 6 weken thuis.
• De levering van medicatie na ontslag gaat via de apotheek van het UMCU.
• Op dag 1 na het ontslag neemt de niertransplantatieverpleegkundige protocollair telefonisch contact op om na te gaan hoe het de patiënt en zijn naasten vergaat en of er vragen of zorgen zijn.
• 4 weken na de transplantatie vindt er een protocollair consult bij de diëtiste plaats.
• De vragenlijst, die protocollair uitgezet en besproken wordt tijdens het verpleegkundig nazorggesprek (6 weken post transplantatie), is uitgebreid met specifieke leefstijlonderwerpen.
• Alle mogelijkheden van begeleiding en ondersteuning na een niertransplantatie zijn in de ‘Menukaart Kies voor beter’ gezet en wordt uitgebreid besproken en meegegeven door de niertransplantatieverpleegkundige tijdens het eerdergenoemde nazorggesprek.
• 3 maanden en 12 maanden na de niertransplantatie krijgt de patiënt het verzoek om een PROMs vragenlijst in te vullen. De uitkomsten worden in de spreekkamer bij diverse disciplines besproken.
• 4 maanden na de niertransplantatie (en desgewenst vaker) neemt het medisch maatschappelijk werk protocollair telefonisch contact op. Dat hier behoefte aan is werd duidelijk in het onderzoek ‘protocollair bekommeren- psychosociale nazorg voor niertransplantatiepatiënten’ .

Huidige status van het project
De Menukaart is op 1 september 2023 ingevoerd, 69% van de patiënten neemt deel aan onze beweeginterventie, 33% gebruikt één of meerdere van de andere interventies en 26 % maakt geen gebruik van de interventies.

Contactpersoon
Anja Kooistra, a.h.m.sluijs-2@umcutrecht.nl

Links en bijlagen
Bijlage “Menukaart Kies voor beter”
Bijlage “Protocollair Bekommeren” 
PROMs – Nefrovisie
Bijlage “Folder beweegprogramma na niertransplantatie” 

Bronvermelding zelfmanagmentweb

• Beck D, Been-Dahmen J, Peeters M, Grijpma JW, van der Stege H, Tielen M, van Buren M, Weimar W, Ista E, Massey E, van Staa A. A Nurse-Led Self-Management Support Intervention (ZENN) for Kidney Transplant Recipients Using Intervention Mapping: Protocol for a Mixed-Methods Feasibility Study. JMIR Res Protoc. 2019 Mar 1;8(3):e11856. doi: 10.2196/11856. PMID: 30821694; PMCID: PMC6418486.
• van Zanten R, van Dijk M, van Rosmalen J, Beck D, Zietse R, Van Hecke A, van Staa A, Massey EK; aanZET study group. Nurse-led self-management support after organ transplantation-protocol of a multicentre, stepped-wedge randomized controlled trial. Trials. 2022 Jan 6;23(1):14. doi: 10.1186/s13063-021-05896-0. PMID: 34991680; PMCID: PMC8733435.