Nefrovisie is betrokken bij een aantal landelijke onderzoeksprojecten naar patiënten met chronisch nierfalen. Nefrovisie ondersteunt de onderzoekers bij het verzamelen en beheren van de gegevens. Natuurlijk heeft elk onderzoek zijn eigen aandachtspunten, maar er is ook overlap, bijvoorbeeld bij de onderdelen uit de patiëntvragenlijsten (o.a. PROMs) en de koppeling met Renine. Nefrovisie neemt een centrale rol in om de betrokken onderzoeken niet allemaal het wiel zelf te laten uitvinden en streeft zoveel mogelijk naar onderlinge gegevensuitwisseling.

In de komende nieuwsbrieven zetten we de verschillende onderzoeksprojecten in de schijnwerpers. Welke onderzoeksvragen worden er bestudeerd en heeft het al bruikbare informatie opgeleverd? En wat zijn de ervaringen van de onderzoekers?

In deze editie aandacht voor de OASIS Zorgevaluatie. Dit onderzoek heeft als centrale vraag welke vaattoegang het beste is voor oudere dialysepatiënten (70+).

Het aantal oudere dialysepatiënten neemt toe. Voor de dialysebehandeling is het belangrijk dat ze een betrouwbare vaattoegang hebben. In de OASIS-zorgevaluatie wordt onderzocht welk type vaattoegang voor oudere patiënten het beste is. Factoren die hierbij worden meegenomen, zijn het aantal benodigde behandelingen, de tevredenheid van de patiënten en de zorgkosten.

Vaattoegang dialyse: verschillende mogelijkheden

Er zijn drie verschillende technieken voor het aanleggen van een vaattoegang voor dialyse. Elke techniek heeft voor oudere dialysepatiënten voor- en nadelen:

• Shunt met een eigen bloedvat. Een shunt met een eigen bloedvat heeft tijd nodig om te ontwikkelen. Bij 3 op de 10 oudere dialysepatiënten lukt dit niet en bij nog eens 3 op de 10 mensen zijn extra behandelingen nodig om de shunt te laten werken. Om de shunt tijd te geven om te ontwikkelen, wordt deze vaak ruim voor de dialysebehandeling gemaakt. Bij 3 op de 10 oudere dialysepatiënten wordt de shunt daardoor nooit gebruikt. Als de shunt wel wordt gebruikt, ontstaan er soms vernauwingen en verstoppingen. Hiervoor zijn dan extra behandelingen nodig.
• Shunt met een kunststofbloedvat. Een shunt met een kunststofbloedvat kan snel gebruikt worden en kan dus net voor de start van de dialysebehandelingen worden gemaakt. Meestal zijn er geen extra behandelingen nodig om de shunt te laten werken. Op de lange termijn zijn er echter vaker vernauwingen en verstoppingen dan bij shunts met eigen bloedvaten. Hiervoor zijn dan extra behandelingen nodig.
• Het plaatsen van een dialysekatheter is eenvoudiger dan het maken van een shunt en een dialysekatheter kan onmiddellijk worden gebruikt. De katheter kan verstopt raken en moet dan worden vervangen. Ook kan er een infectie in de katheter komen. Deze infectie kan zorgen voor een bloedvergiftiging waarvoor patiënten in het ziekenhuis moeten worden behandeld. Dit gebeurt gemiddeld 1 maal in 3 jaar tijd. Patiënten die een shunt met een eigen bloedvat gebruiken hebben een langere levensverwachting dan patiënten die een dialysekatheter gebruiken. Dit komt waarschijnlijk omdat dialysekatheters vooral gebruikt worden bij kwetsbare patiënten.

Voor jonge patiënten zijn shunts met eigen bloedvaten de beste keuze. Bij oudere patiënten is het aanleggen van deze shunts vaak moeilijk en is een andere vaattoegang misschien wel beter.

Over OASIS

OASIS staat voor Optimizing Access Surgery In Senior hemodialysis patients. In Nederland doen zeventien dialysecentra mee aan OASIS. In OASIS worden de drie beschreven soorten vaattoegang vergeleken bij patiënten van 70 jaar of ouder die starten met hemodialyse. De gemiddelde levensverwachting van deze groep patiënten is 3 jaar. Voorwaarde voor deelname is dat de patiënt beschikt over geschikte bloedvaten voor elk van de drie soorten vaattoegang. Op basis van een risicoscore wordt tevens de prognose van iedere patiënt bepaald; de 25% met de hoogste score kunnen niet deelnemen aan de studie. Het soort vaattoegang wordt door loting toegewezen. Hierdoor is een eerlijke vergelijking mogelijk, aangezien iedere deelnemer even veel kans heeft om een shunt met eigen bloedvat, een shunt met kunststof bloedvat of een dialysekatheter te krijgen.

Studie-opzet OASIS: randomisatie over 3 soorten vaattoegang

Hoe wordt bepaald welke soort vaattoegang het beste is? In eerste instantie wordt gekeken naar het aantal behandelingen dat nodig is om de vaattoegang te maken en te onderhouden. Daarnaast vinden de onderzoekers het belangrijk om te meten hoe tevreden patiënten zijn met hun vaattoegang en hoeveel zorgkosten worden gemaakt. Hiervoor zullen de deelnemers regelmatig vragenlijsten invullen tijdens de dialysebehandelingen. Nefrovisie heeft ervoor gezorgd dat deze vragenlijsten zijn afgestemd met andere projecten. Hierdoor hoeven deelnemers aan OASIS geen vragenlijsten dubbel in te vullen.

Stand van zaken

Om betrouwbare conclusies te kunnen trekken, moeten in totaal 195 patiënten meedoen aan OASIS. Inmiddels is het onderzoek in volle gang en zijn de eerste 30 deelnemers geïncludeerd. De verwachting is dat de resultaten over drie jaar bekend zullen zijn. Dan weten we wat de beste vaattoegang voor oudere dialysepatiënten is!

Meer weten?

Uitgebreide informatie over de wetenschappelijke literatuur over de vaattoegang voor oudere dialysepatiënten en over het onderzoeksprotocol kunt u vinden op de OASIS website (https://zorgevaluatienederland.nl/oasis). OASIS wordt gesubsidieerd door Leading the Change.